Darhaqiqat, bugungi kunda jamiyatimizda ko‘p uchrayotgan jinoyatlardan biri bu o‘zlashtirish yoki rastrata yo‘li bilan talon-taroj qilish jinoyatidir. Ushbu jinoyatning ijtimoiy xavflilik darajasi shundan iboratki, rastrata yoki o‘zlashtirish yo‘li bilan o‘g‘irlanadigan mulk aybdorning tasarrufida bo‘ladi. U esa ushbu holatdan foy­dalangan holda mulkni o‘z foydasiga yoki o‘zgalar foydasiga g‘a­razli niyatda o‘tkazadi.

Talon-torojning o‘zlashtirish shakli mulk ushlab qolingan paytdan e’tiboran, ya’ni o‘zganing mulki go‘yo o‘zinikidek g‘ay­riqonuniy egalik qilish o‘rnatilgan paytdan e’tiboran tugal­langan jinoyat deb topiladi. Aybdorning o‘zlashtirib bo‘lingan va noqonuniy egaligini o‘rnatgan mulkdan keyingi u yoki bu shak­ldagi noqonuniy foydalanishi ushbu jinoyat tarkibiga kirmaydi va o‘zlashtirishni talon-toroj qilishning boshqa shakli –  ras­trataga aylantirmaydi.

Rastrata – talon-toroj qilishning bir shakli bo‘lib, aybdorga muayyan vakolatlarni amalga oshirish uchun ishonib topshirilgan o‘zganing mulkini sotish, sarflash, iste’mol qi­lish, hadya qilish va hokazo yo‘llar bilan begonalashtirish tushu­niladi.

Bugungi kunda barchamizga, birinchi navbatda huquqni muhofaza qiluvchi organlarga sifatida qonunchilikning mazmun mohiyatini keng jamoatchilik e’tiboriga yetkazish, jinoyatchilikning oldini olish chora-tadbirlarini ishlab chiqish, xalqimizga uning mazmun-mohiyatini chuqurroq tushuntirish eng muhim vazifa sifatida ko‘rsatilmoqda. Bu jarayonida barchamiz faol ishtirok etishimiz zarur. Zero, keng jamoatchilik yordamida har qanday murakkab muammoni osonlik bilan hal etish mumkin.

      B.Mo‘ydinov,

Jinoyat ishlari bo‘yicha Buvayda tuman sudining sudya yordamchisi